ဒါေပမယ့္၊ ဒါေပမဲ့

ဒါေပမယ့္၊ ဒါေပမဲ့

"ကဲ ငါ့တူေလး။ ဒီတစ္ေခါက္ ဘာေမးဖုိ႔စိတ္ကူးထားသလဲ"

နယ္မွေရာက္လာေသာ တူေတာ္ေမာင္ကုိကၽြန္ေတာ္က စကားလမ္းေၾကာင္းေပးလုိက္သည္

"ကၽြန္ေတာ္ဒီကုိမလာခင္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္နဲ႔ ျငင္းခုံခဲ့ရေသးတယ္ ဦးရဲ႕။ ကၽြန္ေတာ္က ဒါေပမဲ့၊ သုိ႔ေပမဲ့ ဆုိတဲ့စကားေတြမွာ 'မဲ့' ကုိ မ ေနာက္ပစ္နဲ႔ေရးရတယ္လုိ႔ေျပာတာ သူကလက္မခံဘူး။ ဒါေပ မယ့္၊ သို႔ေပမယ့္ဆုိၿပီး 'မယသတ္' နဲ႔ေရးရမယ္တဲ့။ ဒါနဲ႔ပဲသူမွန္တယ္ ကုိယ္မွန္တယ္ဆုိၿပီး ျငင္းၾကတာ ပဲဦးရယ္"

"ေအးကဲြ႕၊ ဒီျပႆနာက ေတာ္ေတာ္ကေလး သိမ္ေမြ႕တယ္။ အရင္းခံက်က်ေျပာမယ္ဆုိရင္ 'သည္' နဲ႔ 'မည္' ဆုိတဲ့စကားႏွစ္လုံးက စေျပာရလိမ့္မယ္"

"ေျပာျပပါ ဦးရယ္၊ ကၽြန္ေတာ္မွတ္သားခ်င္ပါတယ္"

"ကဲ ဦးေမးမယ္။ 'သည္' နဲ႔ 'မည္' က ႀကိယာေနာက္က ဆက္ရတဲ့ေနာက္ဆက္တဲြေတြေပါ့။ ဝိဘတ္လုိ႔ လည္းေခၚတယ္။ အဲဒီေနာက္ဆက္ႏွစ္ခုက ဘယ္လုိကြာျခားသလဲကြယ္"

"ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိပါတယ္ ဦး။ 'သည္' က ႀကိယာရဲ႕ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကာလနဲ႔ျဖစ္ဆဲ ပစၥဳပၸန္ကာလကုိ ျပတဲ့ ေနာက္ဆက္ပါ။ 'သူမေန႔က မႏၲေလးသုိ႔သြားသည္'၊ 'ကၽြန္ေတာ္ယေန႔ ေဆးေသာက္သည္' ဆုိ တာမ်ဳိးပါ။ 'မည္' ကေတာ့ ႀကိယာရဲ႕ေနာင္ျဖစ္မဲ့ အနာဂတ္ကာလကုိ ျပပါတယ္။ 'အေဖေမာ္လၿမိဳင္ သြားမည္' ဆုိတာမ်ဳိးပါ"

"ေအး . . . ဟုတ္ၿပီ။ ခုမင္းေျပာတာေတြက စာသုံးစကားေတြေပါ့" ႏႈတ္ေျပာစကားမွာ အဲဒီစကားေတြ ကဘယ္လုိေျပာင္းသြားတယ္ဆုိတာေကာ သိတယ္မဟုတ္လား"

"သိပါတယ္ ဦး။ 'သည္' က 'တယ္' ျဖစ္သြားပါတယ္။ 'မည္' က 'မယ္' ျဖစ္သြားပါတယ္။ 'သူလာတယ္၊ ငါသြားမယ္' ဆုိတာမ်ဳိးသုံးပါတယ္"

"ဟုတ္တယ္။ စာသုံးစကားအေနနဲ႔သုံးရင္ 'သြားသည္၊ လာသည္၊ စားမည္၊ ေသာက္မည္' ဆုိတာမ်ဳိး သုံးၿပီး ႏႈတ္ေျပာစကားအေနနဲ႔သုံးရင္ေတာ့ 'သြားတယ္၊ လာတယ္၊ ေသာက္မယ္' လုိ႔ သုံးရတယ္ဆုိ တာ မင္းအသိေနာ္"

"သိပါတယ္ ဦး"

"ကဲ . . . ေနာက္တစ္ဆင့္ၾကည့္ရေအာင္။ စာသုံးစကားမွာ 'ကားစီးသည္' ဆုိတဲ့စကားနဲ႔ 'စီးသည့္ ကား' ဆုိတဲ့စကားကုိ ယွဥ္ၿပီးၾကည့္ရင္ 'သည္' က 'သည့္' ဆုိၿပီး ေအာက္ျမစ္သံေျပာင္းသြားတယ္ မဟုတ္လား"

"ဟုတ္ပါတယ္ ဦး"

"ဒီလုိဆုိရင္ 'သည္' ကေန 'သည့္' ကုိေျပာင္းသလုိ 'မည္' ကေန 'မည့္' ကုိေျပာင္းတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာေပါ့"

"မွန္ပါတယ္ ဦး"

"ႏႈတ္ေျပာစကားမွာလည္း အဲဒီစနစ္အတိုင္းပဲ ေျပာင္းတာမုိ႔ 'ကားစီးတယ္' ဆုိတဲ့စကားကုိ အဲဒီပုံစံအ တိုင္းေျပာင္းရင္ 'တယ္' ကုိဘယ္လုိေျပာင္းရမယ္ ထင္သလဲ"

" 'သည္' ကုိ 'သည့္' လုိ႔ေျပာင္းသလုိ 'တယ္' ကုိလည္း 'တယ့္' လုိ႔ေျပာင္းရမယ္ထင္ပါတယ္ ဦး"

" 'ကားစီးမယ္' ဆုိတဲ့စကားကုိေျပာင္းရင္ေကာ 'မယ္' ကုိ ဘယ္လုိေျပာင္းရမယ္ထင္သလဲ"

" 'မည္' ကုိ 'မည့္' လုိ႔ေျပာင္းသလုိ 'မယ္' ကုိလည္း 'မယ့္' လုိ႔ေျပာင္းရမွာေပါ့"

"အဲ . . . ဟုတ္ၿပီ" သူ႔စနစ္အတုိင္းဆုိရင္ 'ကားစီးတယ္-စီးတယ့္ကား'၊ 'ကားစီးမယ္-စီးမယ့္ကား' လုိ႔ ေရးရမွာေပါ့"

"ဟုတ္ပါတယ္ ဦး။ အဲဒီလုိေရးမွ စနစ္က်မွာေပါ့"

"ဒါေပမဲ့ စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံအေနနဲ႔ 'တယ့္' လုိ႔ ယသတ္နဲ႔မေရးဘဲ 'တဲ့' လုိ႔ေနာက္ပစ္နဲ႔ ေရးလာတာ ေရွးကတည္းက ေရးခဲ့တာေလ။ 'စားတဲ့ထမင္း၊ ေျပာတဲ့စကား၊ စီးတဲ့ကား' စသည္ျဖင့္ 'တဲ့' လုိ႔ေနာက္ ပစ္နဲ႔ ေရးခဲ့ၾကတာအစဥ္အလာျဖစ္ေနၿပီ။ တကယ္ေတာ့ေနာက္ပစ္ဟာ ယသတ္နဲ႔ အသံတူတူပဲေလ။ ေနာက္ပစ္နဲ႔ ယသတ္ကုိအသံတူ အမွတ္အသားလုိ႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္။ ပုဂံေခတ္က ေက်ာက္စာေတြ မွာ 'လယ္' ကုိ 'လဲ'၊ 'ပယ္' ကုိ 'ပဲ' လုိ႔ေရးၾကတယ္"

"ဟုတ္လား ဦးရဲ႕။ ကၽြန္ေတာ္ခုမွ သိပါတယ္။ မွတ္ထားပါ့မယ္"

"ဒီေတာ့ 'တယ္' ကေျပာင္းလာတဲ့ 'တယ့္' ကုိ ယသတ္နဲ႔မေရးဘဲ 'တဲ့' ဆုိၿပီးေနာက္ပစ္နဲ႔ ေရးခဲ့ၾကတာ အခုအသုံးတြင္ေနၿပီ။ အဲဒါကုိ 'တယ့္' လုိ႔ျပန္ေျပာင္းေရးရင္ မွားတယ္ဆုိၿပီး လက္ခံၾကမယ္ မထင္ဘူး ေလ"

"ဒါဆိုရင္ 'မယ့္' နဲ႔ 'မဲ့' လည္းအဲဒီသေဘာအတုိင္းပဲ ေခၚမွာေပါ့ေနာ္ ဦး"

"ေအး . . ခုမွျပႆနာရဲ႕ အေျဖဆီေရာက္ေတာ့တယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့အတုိင္း 'ကားစီးမယ္ - စီးမယ့္ ကား" ဆုိၿပီး ယသတ္နဲ႔ေရးတာက အရင္းခံက်တာ အမွန္ပါပဲ။ 'ဒါေပမယ့္' ဆုိတာမွာလည္း 'မယ့္' က 'ဒါေပမည့္၊ သုိ႔ေပမည့္' ဆုိတဲ့ 'မည့္' ကေျပာင္းလာတာမုိ႔ 'မယ့္' ကအရင္းခံက်ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ . . .

"အမယ္ . . . ၊ ဦးကစာသံေပသံနဲ႔ 'သုိ႔ေသာ္' ဆုိပါလား"

"ေအး . . ပုိေလးနက္ေအာင္ ေျပာတာပါ။ သုိ႔ေသာ္ 'တယ္' ကေျပာင္းတဲ့ 'တယ့္' နဲ႔ 'မယ္' ကေျပာင္းတဲ့ 'မယ့္' ဟာေျပာင္းပုံစနစ္ခ်င္း အတူတူမုိ႔ စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံက ခုိင္မာေနၿပီေလ။ ဒီေတာ့ သေဘာခ်င္း တူတဲ့ 'မယ့္' ကုိလည္း 'မဲ့' လုိ႔ေျပာင္းေရးမွ ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္မွာမုိ႔ 'စားမဲ့ထမင္း' တုိ႔ 'ဒါေပမဲ့' တုိ႔ကုိ 'မ' ေနာက္ပစ္နဲ႔ ေရးသင့္ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက သတ္မွတ္ၾကတာေပါ့ကြယ္"

"ဒါဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ ျငင္းတုန္းက 'ဒါေပမဲ့' လုိ႔ေရးတာမွန္တယ္လုိ႔ေျပာခဲ့တာ ဦးလက္ခံ တယ္ေပါ့ေနာ္"

"လက္ခံရမွာေပါ့ကြယ္"

"အဲဒီတုန္းက သူငယ္ခ်င္းက ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့လုိ႔ေရးရင္ 'မဲ့' ဆုိတာ 'မရွိ' ဆုိတဲ့အဓိပၸာယ္ ျဖစ္သြား မွာေပါ့ . . . တဲ့"

"ဒါကေတာ့ စကားလုံးေတြမွာ အဓိပၸာယ္တစ္ခုမက ရွိတယ္ဆုိတဲ့ ဘာသာစကားရဲ႕ သဘာဝကုိ မင္းသူ ငယ္ခ်င္းမသိလုိ႔ ေျပာတာပါကြယ္။ 'ေဆး' ဆုိတဲ့စကားလုံးတစ္လုံးကုိပဲ ၾကည့္ေလ။ ေနမေကာင္းလုိ႔ ေသာက္တဲ့ေဆး၊ ထုိးတဲ့ေဆး၊ ပန္းခ်ီဆဲြရတဲ့ေဆး၊ ေဆးလိပ္လိပ္တဲ့ေဆး၊ မူးယစ္ေဆးဆုိတဲ့အဓိပၸာယ္ ေတြအျပင္ ေရေဆးတယ္ဆုိတဲ့ အဓိပၸာယ္လည္းရွိတာပဲေလ။ အဲဒီလုိပဲ 'မဲ့' ဆိုတာ 'မရွိ' ဆုိတဲ့ အဓိပၸာယ္ရသလုိ 'ဒါေပမဲ့၊ လာမဲ့သူ' ဆုိတဲ့ စကားေတြထဲက 'မဲ့' ကုိ 'မည့္' ကဆင္းသက္တဲ့ စကားအ ျဖစ္လည္း အဓိပၸာယ္ရတာပဲေလ။ ဘယ္အဓိပၸာယ္နဲ႔ သုံးထားတယ္ဆိုတာ အဓိကပါပဲကြယ္"

"နားလည္ပါၿပီ ဦး"

"ကဲ-ဒီေတာ့ လုိရင္းကုိေျပာရရင္ 'လာမယ့္သူ၊ ဒါေပမယ့္၊ ေျပာေပမယ့္ ဆုိၿပီး မကုိယသတ္နဲ႔ ေရးတာ ဟာ အရင္းခံက်ပါတယ္။ တစ္ဖက္ကၾကည့္ရင္ ယသတ္နဲ႔ ေနာက္ပစ္ကုိ ေရွးကအလဲအလွယ္ေရးခဲ့ တာမုိ႔ 'လာမဲ့သူ၊ ဒါေပမဲ့၊ ေျပာေပမဲ့' ဆုိၿပီး ေနာက္ပစ္နဲ႔ေရးတာဟာလည္း မမွားပါဘူး။ အသံခ်င္း လည္း တူပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ 'လာတဲ့သူ' ဆုိတာမ်ဳိးေနာက္ပစ္နဲ႔ေရးတဲ့ စာလုံးေပါင္းဟာ တြင္က်ယ္ခုိင္ မာေနၿပီမုိ႔ 'မဲ့' ကုိေနာက္ပစ္နဲ႔ေရးရင္ 'တဲ့' နဲ႔ေရးပုံခ်င္း ညီညြတ္တဲ့အတြက္ ဦးကေတာ့ေနာက္ပစ္နဲ႔ ေရးတာပုိသင့္ေလ်ာ္တယ္လုိ႔ သေဘာရပါတယ္ကြယ္"

ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)
(၁၇-၁၁-၂၀၁၃ ရက္ေန႔ထုတ္ "ျမန္မာ့အလင္း" သတင္းစာမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)
(ခရက္ဒစ္..ျမန္မာ့အဘိဓာန္-ေရႊအိမ္စည္)

Comments

Popular posts from this blog

ျမန္မာစာ ဆင္းရဲၾကပံုမ်ား

ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ OG Ward

အက္ေဆး (သို႔) ရသစာတမ္းအေၾကာင္း