Literary Architecture

Literary Architecture

              Columbia University တစ္ခုမွာ Literary Architecture လို႔ေခၚတဲ႔ စာေပဗိသုကာ workshop
တစ္ခု ျပဳလုပ္ပါတယ္ ။ ထိုေဟာေျပာပြဲကို အႏုပညာရွင္ အတတ္ပညာရွင္ အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြ
တတ္ေရာက္ၾကပါတယ္ ။ စာေရးသားျခင္းကို ေလ႔လာေနေသာ ေက်ာင္းသားေတြဟာ
literary စာေပ ကေန သို႔မဟုတ္ texts စာသားကေန Architectural Models ဗိသုကာပံုစံငယ္ေလးေတြ အျဖစ္ဖန္တီးႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနၾကပါတယ္ ။

လြန္ခဲ႔တဲ႔ ေလးႏွစ္ေလာက္က စျပီး ဒီအေတြးအေခၚဟာ New York ရွိ Writing School ေတြဆီ
ပ်ံ႕ႏွံ႕သြာခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒီအၾကံအစည္ဟာ ထူးဆန္းတယ္ စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းတယ္ ဆိုတာ
သူတို႔ လက္ခံၾကပါတယ္ ။ project အတြက္ ကိုယ္ၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ႔ စာသားဟာ အဓိက မက်ဘဲ
author’s text စာေရးသူရဲ႕ စာသားကိုပဲ ကိုးကားၾကဖို႔ အၾကံျပဳၾကပါတယ္ ။

ေက်ာင္းသားေတြဟာ မူရင္းစာသားအတိုင္း လံုးေစ႔ပတ္ေစ႔ တထပ္တည္းက်ေအာင္ ျပဳလုပ္စရာ မလိုပါဘူး ။
ဒါဟာ Literary , not literal လို႔ ေျပာပါတယ္ ။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အေျခခံေကာင္းမြန္ျပီး
ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္လို႔ ရမယ္႔ ပံုစံငယ္မ်ိဳးကို တည္ေဆာက္ရပါမယ္ ။

ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းတိုင္းမွာ ဒီဇိုင္း ၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ၊ တည္ေဆာက္မွု ၊ ေနရာလြတ္မ်ား ၊
ၾကိဳတင္တြက္ခ်က္မွု စတဲ႔ မ်ားျပားလွတဲ႕ ideas မ်ား ရွိပါတယ္ ။ စာေပေရးသားမွုမွာလည္း ထိုကဲ႔သို႔ပင္ ျဖစ္တယ္ ။

Architectural design တို႔ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို အသံုးျပဳျပီး literary strectures အျဖစ္ ဘယ္လို
ပံုေဖာ္ေရးဆြဲမလဲ ။ ေနရာလြတ္ ဟင္းလင္းျပင္ဆိုတာ ဘာလဲ ၊ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ။ ျငိမ္းခ်မ္းျခင္း ၊ ဝမ္းနည္းျခင္း
စကားလံုးေတြကို ဗိသုကာေဝါဟာရေတြအျဖစ္ အသံုးျပဳလို႔ ရလား ။ ေနရာလြတ္ေတြကို ဘာလို႔ ဖန္တီးယူမလဲ ၊
အဲဒါေတြဟာ ဇတ္ေကာင္ေတြလား ။ အဲဒိ spaces နဲ႔ ဇတ္ေကာင္ စရိုက္လကၡဏာေတြ အၾကားမွာ အဆက္အသြယ္ဆိုတာ ရွိလား ။

ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာအုပ္ေတြ ၊ ဝတၳဳတို ၊ ဝတၳဳရွည္ေတြ ဖတ္ရပါတယ္ ။
စာသားေတြကို ခြဲျခားစိတ္ျဖာရပါတယ္ ။ စာေပဖြဲ႔စည္းပံုကို အာရံုစိုက္ရပါတယ္ ။
ဇတ္လမ္းဟာ သစ္ပင္အေၾကာင္းဆိုရင္ သစ္ရြက္ေတြက စကားေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္ ။
လိုအပ္ရင္ ဒီဇိုင္းကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ျမင္ႏိုင္ေစရန္ sketches ပံုၾကမ္းေရးဆြဲႏိုင္ပါတယ္ ။
ထိုကဲ႔သို႔ လုပ္ျခင္းအားျဖင္႔ စာသားေတြကို အေဆာက္အအံု အိမ္ပံုစံငယ္ေတြ အျဖစ္ ဘာသာျပန္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္ ။
ေက်ာင္းမွ teaching assistants ေတြဟာလည္း final models ရရွီရန္အတြက္ အကူအညီ ေပးၾကပါတယ္ ။
ေက်ာင္းသားေတြဟာ designe ေတြ structure ေတြနဲ႔ အမွန္တကယ္ architectural project ၾကီးတစ္ခုကို
အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၾကတာပါ ။

Design နဲ႔ Model Making အေတြ႔အၾကံဳ ရွိဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး ။ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က text စာသားကို အထူးဂရုစိုက္ရမွာ
ျဖစ္ျပီး ဗိသုကာတစ္ခုအျဖစ္ တည္ေဆာက္လို႔ရမယ္႔ အႏွစ္သာရကို ထုတ္ေဖာျပသ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

ေနာက္ဆံုးမွာ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ architectural model နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး short essay တစ္ခုကို
သူတို႔ အသံုးျပဳတဲ႔ စာသားနဲ႔ အတူ သူ႔ရဲ႕ ရွဳေထာင္႔မွ ျပန္ေရးခိုင္းပါတယ္ ။ ဒီနည္းေတြဟာ School of the Arts
လို႔ ေခၚတဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ေက်ာင္းေတြမွာ Architectural Project ေတြအတြက္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္ ။

စာေပဟာ အေဆာက္အအံု ျဖစ္တယ္ ၊ အိမ္ျဖစ္တယ္ ၊ တံတား ျဖစ္တယ္ ။
လမ္းမၾကီးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။

Credit:

စာေရးသူ မိုးထက္မင္းကဲ

https://nitikiti.wordpress.com